بهداشت روانی چیست؟
به گزارش مجله سرگرمی، وب سایت ستاره - سمیه قندهاری: هنر خوب لباس پوشیدن، چیزی بیشتر از آن است که یک لباس فقط به تن ما جور باشد.
هنر خوب زندگی کردن نیز فراتر از رفتار کردن در مجموعه ای از موقعیت ها و شرایط است. برای مثال بعضی از افراد به خاطر فشار زندگی یا عادت به هر سو کشانده می شوند و البته افرادی هستند که خود سررشته زندگی خویش را به دست گرفته اند.
بعضی در حین کار تفریح می نمایند و بعضی چنان بازی می نمایند که گویی مشغول کار هستند.
بهداشت روانی بر جنبه های مثبت رفتار و نه جنبه های صرفا کافی رفتار تاکید می نماید. در این مقاله با تعریف بهداشت روانی و اصول بهداشت روانی آشنا می شویم.
بهداشت روانی چیست؟
بهداشت روانی را حالت سازگاری نسبتا خوب، احساس بهزیستی، شکوفایی توان و استعدادهای شخصی تعریف نموده اند. این اصطلاح برای کسی به کار برده می گردد که در سطح بالایی از سازگاری و انطباق رفتاری و عاطفی عمل می نماید، نه کسی که صرفا بیمار نیست. مراکز بهداشت روانی جامعه نگر با هدف سه نوع پیشگیری در جامعه فعالیت می نمایند:
- پیشگیری نخستین: جلوگیری از بروز اختلال های روانی
- پیشگیری ثانوی: تشخیص و درمان زودهنگام اختلال ها
- پیشگیری ثالث: یاری به حل معضلات و مسائل ناشی از ابتلا به اختلال های روانی
در روانشناسی، علاوه بر اهمیتی که برای پیشگیری قایل می شویم، به دنبال دستیابی به ویژگی هایی هستیم که سالم، سازگار و مطلوب به شمار آیند. در واقع بعد مثبت بهداشت روان که سازمان بهداشت جهانی نیز روی آن تکیه دارد، در تعریف سلامتی لحاظ شده است سلامتی یک حالت رفاه فیزیکی، روانی و اجتماعی است نه فقط فقدان بیماری و یا ناتوانی.
به گونه ای دیگر می توان گفت که بهداشت روان حالتی از رفاه است که در آن فرد توانایی هایش را باز می شناسد و قادر است با استرس های معمول زندگی تطابق حاصل نموده، از نظر شغلی مفید و سازنده باشد و به عنوان بخشی از جامعه با دیگران مشارکت و همکاری داشته باشد.
اصول بهداشت روانی
برای رسیدن به اهداف بهداشت روانی رعایت اصولی الزامی است. بعضی از آن اصول عبارتند از:
1- توجه به تمامیت وجود هر فرد
یکی از اصول بهداشت روانی این است که انسان به شکل تمامیت جسم و روان در نظر گرفته گردد. انسان سالم می تواند درک کند که ممکن است مسائل جسمی و روانی با هم در ارتباط باشند.
هر انسان بر اثر ارتباط خصوصیات روانی و جسمی خود، دست به عمل می زند و هیچ رفتاری جدای از این چهارچوب صورت نمی گیرد.
2- احترام به شخصیت خود و دیگران
احترام به شخصیت خود و دیگران یعنی این که یک شخص خود را دوست بدارد و به دیگران احترام بگذارد. فرد سالم احساس می نماید که افراد جامعه او را مورد پذیرش قرار می دهند و او نیز به نظر موافق به آنها می نگرد و برای خود و آنها احترام قائل است.
اصول بهداشت روانی مبتنی بر تقویت افراد پایدار شده است و از تخریب شخصیت افراد تا جایی که امکان داشته باشد جلوگیری می نماید.
3- آنالیز علل رفتار
هر رفتاری علتی دارد و خود به خود انجام نمی گردد مانند ترس که حتما دلیلی دارد یا آن را می دانیم یا نه. انسان سالم در پی کشف علت رفتارها برمی آید. اینکه مثلا چرا می ترسم و آن علت را برطرف می نماید.
4- روبرو شدن با واقعیات فردی و اجتماعی
هر فرد سالم توانایی ها و ناتوانایی خود را می شناسد و آن را قبول دارد البته می کوشد محدودیت های خود را برطرف کند و نسبت به آنها جبهه نمی گیرد یا پنهانش نمی نماید. کشمکش و عدم قبول واقعیات اغلب موجب بروز اختلال روانی می گردد.
5
- دانستن و ارزش دادن به احتیاجهای اولیه
بهداشت روانی مستلزم دانستن و ارزش دادن به احتیاجهای اولیه انسان است. احتیاجات و احتیاجهای جسمانی و روانی بسیار مهم هستند. بشر دائما از این احتیاجها تاثیر می پذیرد و به نسبت محرومیت و ارضاء آنها رفتارش تغییر می نماید.
بهداشت روانی بر این اصل پایدار است که احتیاجهای جسمانی و روانی هر شخص در هر سنی با شرایط ویژه همان سن باید در نظر گرفته و ارضا گردد.
6- مقابله با مسائل عاطفی
مسائل عاطفی جزیی از زندگی محسوب می شوند. سلامتی روانی به نحوه برخورد با این مسائل و یافتن بهترین راهکار برای غلبه بر آنها بستگی دارد. اصول بهداشت روانی قوانین مربوط به سلامت عاطفی و روانی را در بر می یرد.
چگونگی روابط با مردم و توانایی سازگاری با آن مهمترین عامل در احساس خوشی و شادکامی است. بیماری های روانی تقریبا همواره به این حقیقت که بیمار قادر نیست دوست بدارد و عشق بورزد مربوط می گردد.
7- به دست آوردن رضایت از زندگی
به دست آوردن رضایت از زندگی از اصول بهداشت روانی است. رضایت ممکن است از احساس فزونی و پیشرفت، از رسیدن به احتیاج و آرزوهای شخصی، مقابله با مسائل و ناملایمات و موارد دیگر به دست آید. رضایت پشتوانه قوی و نیرومندی برای مقابله با مسائل است.
توانایی در کسب رضایت به انسان استقامت می دهد و موجب خشنودی درونی می گردد. خشنودی واقعی به این بستگی دارد که انسان احتیاجمندی های درونی و پنهان خود را به شکلی که جامعه پسند می باشد در آورد. کسب رضایت با اتکا به نفس، کاردانی، آزادی، استقالال و تدبیر همبستگی تنگاتنگی دارد.
چند توصیه جهت ارتقا بهداشت روان
- هر چه بین نیت درونی فرد و رفتاربیرونی او هماهنگی بیشتری باشد فرد از سلامت روان بهتری می تواند برخوردار باشد. مسایلی مانند دروغ، ریا، و حتی مخفی کاری... باعث هدر رفتن انرژی روانی انسان می گردد.
- با توجه به اصول بهداشت روانی باید در جهت کامل بودن و پیشرفت کوشش کنیم اما انتظار کامل بودن در همه زمینه ها را نداشته باشیم.
- شکست های خود را به عدم کوشش نسبت دهیم نه به ناتوان بودنمان
- توانایی بخشش خود و دیگران را در خود تقویت کنیم.
- از کلمات نهایی مثل همواره و باید کمتر استفاده کنیم؛ مثلا نگوییم من همواره شکست می خورم یا من باید نمره بیست بگیرم و...
- ورزش کنیم؛ ورزش زنجیره تفکرات منفی را قطع می نماید.
- مهارت جرات ورزی و مهارت نه گفتن را تمرین کنیم تا بتوانیم بدون استفاده از پرخاشگری و با ارتباط کلامی از حق خود دفاع کنیم.
- احساسات خود را به صورت مناسبی ابراز کنیم. یعنی احساسات مثبت مثل شادی، محبت و احساسات خشم و ناراحتی را درون فکنی و سرکوب نکنیم و بدون رفتارپرخاشگرانه آنها را ابراز کنیم.
متاسفانه در بخش عظیمی از جهان بهداشت روان و بیماری روانی باندازه سلامت جسمانی و بیماری جسمی اهمیت ندارد و مورد بی توجهی و غفلت قرار گرفته است.
منبع: برترین هاbanima.ir: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما