یک میلیون محوطه باستانی کشور، سالم نیستند ، موزه باستانشناسی دانشگاه تهران، جلوتر از میراثی ها - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران، قبل از برداشتن هر نوع قدمی از سوی اداره کل موزه ها یا پژوهشکده باستان شناسی یا اصلاً معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، طرح ها و برنامه ریزی هایش را برای ایجاد موزه باستان شناسی تهران را در دست تهیه دارد. جالبی این بی اولویتی از سوی اداره کل موزه ها و دغدغه مندی از سوی جامعه علمی دانشگاه تهران، ان جا خود را نشان می دهد که محمدرضا کارگر، مدیر اداره کل موزه ها، در حالی که ایجاد موزه های مختلف در شهرهای دیگر را اولویت مندتر از ایجاد موزه باستان شناسی در تهران می داند که خودش در گفت وگو با خبرنگاران از ایجاد چنین موزه ای توسط مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران خبر می دهد.

می خواهیم به متخصصان خدمات آموزشی بدهیم مصطفی ده پهلوان، رئیس مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران در شرح چگونگی ایجاد مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران و پس از آن موزه این مؤسسه، می گوید: بنیان مؤسسه باستان شناسی در سال 1338 در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گذاشته شد و در سال 1354 با توافق دکتر نگهبان و زنده یاد محمود افشار به محل امروزی - ساختمان موقوفات دکتر افشار- منتقل و فعالیت های باستان شناسی در آن شروع شد. تا پس از انقلاب که دکتر حسن طلایی، شاگرد دکتر نگهبان، بنیان موزه کوچکی را در یک طبقه در این مؤسسه ایجاد می نماید که در 19 آذر سال 1383 این موزه اولیه افتتاح می شود و بازدید آن برای خواص و نه برای عموم انجام می شود.

او با بیان این که از زمان حضورش در این مؤسسه در طول یک سال و نیم گذشته، کوشش نموده تا همه ساختمان بنیاد موقوفات افشار که اکنون مؤسسه باستان شناسی است، تبدیل به موزه تخصصی باستان شناسی دانشگاه تهران و در آینده برای کشور باشد، ادامه می دهد: قصد نداریم در چنین فضایی اشیا ی لوکس تاریخی را به نمایش بگذاریم، بلکه می خواهیم اشیا ی ارزشمند مطالعاتی و پژوهشی باستان شناختی را به نمایش بگذاریم و این فضا را به پایگاهی برای پژوهش های باستان شناسی استادان و دانشجویان دانشگاه تهران، سایر دانشگاه ها و حتی دیگر کشورها تبدیل کنیم.

وی کشف آثار جدید در دشت قزوین را چراغِ راهی برای انجام اقدامات پژوهشی در این موزه در آینده معرفی می نماید و می افزاید: بدیهی است که این موزه، یک موزه تخصصی و پژوهشی است اما یکی از اهداف اصلی ما آن است که در کنار این که می خواهیم به پژوهشگران و متخصصان باستان شناس، خدمات پژوهشی و علمی بدهیم، بتوانیم باستان شناسی و اهداف ان را به عموم مردم، تحصیل نموده ها، دانش آموزان و بزرگسالان و جامعه باستان شناسی را به همه اقشار جامعه معرفی کنیم.

تا قرن 17 باستان شناسی گنج و طلسم را هم گمشده خود می دانست این مدرس دانشگاه تهران، با اشاره به ذهنیت بسیاری از افراد درباره علم باستان شناسی که آن را دانشی متعلق به گنج و دفینه، طلسم و راقتصادی می دانند، تاکید می نماید: این در حالی است که باستان شناسی در قرن 16 و 17 به این موارد می پرداخت، اما پس از آن، این علم متحول می شود و به دنبال گمشده های گذشته می شود، این که باستان شناسی در دنیای امروز چگونه می تواند به تحولات جامعه در راستا آینده اش یاری کند.

ده پهلوان که پیش از این دو موزه مقدم و باغ نگارستان متعلق به دانشگاه تهران را به روی عموم مردم گشوده است، ادامه می دهد: ما در این موزه می خواهیم به چگونگی شکل گیری باستان شناسی در دنیا و ایران و چگونگی بهره گیری باستان شناسی از علوم و دانش های مختلف از قبیل جانور باستان شناسی، انسان شناسی جسمانی، انگل باستان شناسی و تشخیص بیماری های کهن (پالئو پاتولوژی)، گیاه باستان شناسی، دیرین اقلیم شناسی، زمین باستان شناسی، باستان شناسی دریایی و زیرآب، باستان سنجی (آنالیز و پژوهش های آزمایشگاهی که برای یافته های باستانی در آزمایشگاه ها انجام می شود)، و دیگر شاخه های باستان شناسی بپردازیم.

نمی خواهیم در ویترین هایمان شیء لوکس بگذاریم این باستان شناس تاکید می نماید: باید به مردم بگوئیم که باستان شناسان در جستجوی گنج نیستند، بلکه هدف مان این است که جامعه گذشته را خوب بشناسیم. تجربه های جامعه گذشته را خوب بفهمیم. در حوزه میراث آب، به مردم شرح دهیم که گذشتگان ما در کشورِ کم آبی مانند ایران چطور زندگی کردند. زمانی که تکنولوژی به ایران آمد، این درک و فکر را نداشتیم که با آب کم محصول بیشتر به دست آوریم، نه اینکه تکنولوژی را به خدمت بگیریم تا زمین را به شدت نابود کنیم تا آب بیشتری به دست آوریم و محصول بیشتری داشته باشیم (توسعه پایدار).

اواضافه می نماید: باید به مدیران شهری و غیر شهری بیاموزیم هم می توان توسعه را داشت و هم میراث فرهنگی. میراث فرهنگی مانعی برای توسعه نیست به شرطی که تصمیمات شهری با علم و باور به این امر گرفته شود.

رئیس مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران، تاکید می نماید: احتیاج است تا مسائل علمی و اجتماعی، این گونه برای دانش آموزان و مردم شرح داده شود تا به مرور به این شعور ودرک و این سازگاری که انسان باید با محیط خود به وسیله پژوهش هایی که روی میراث شده، برسیم. وظیفه این موزه این است که ما نمی خواهیم در ویترین هایمان شیء لوکس و گرانقیمت بگذاریم و بازدیدهایی مانند دیگر موزه ها داشته باشیم، بازدیدهای ما پژوهشی و علمی و فرهنگی خواهد بود. او با اشاره به وجود یکسری موانع اداری و اقتصادی برای راه اندازی موزه باستان شناسی دانشگاه تهران، می گوید: با قول مسئولان دانشگاه تهران و اداره کل موزه ها، امیدواریم بتوانیم در سال 98 این موزه را افتتاح کنیم. کوشش می کنیم در بحث گنج و دفینه و مسائل این چنینی که ساختار میراث کشور را به مرور نابود می نماید، در حد خودمان این گام را برای جامعه برداریم.

1000000 محوطه باستانی در کشور هست که هیچکدام دیگر سالم نیستند وی ابراز امیدواری می نماید تا رسانه ها به مرور سود و سودای گنج را که مانند موریانه در حال از بین بردن تمام میراث کشور است، از ذهن مردم پاک نمایند و می افزاید: نزدیک به یک میلیون محوطه باستانی در ایران داریم که دیگر هیچکدام سالم نیستند و به مرور توسط خود مردم در حال نابودی است.

این مدرس دانشگاه تهران، ادامه می دهد: بعضی مواقع به نظام اداریِ میراث و پروژه های عمرانی انتقاد می کنیم که آن ها در حال از بین بردن میراث کشور هستند، اما از سوی دیگر خبر نداریم که 90 درصد محوطه های ما را افرادی که از اهالی دفینه اند، ازبین می برند. متأسفانه توجه شایسته ای در این زمینه نداریم، تا بتوانیم جلوی این قضیه را بگیریم.

ده پهلوان هدف از این اقدام را پیش برد پژوهش های تخصصی به وسیله موزه و فرهنگ سازی آن، می داند که برای رسیدن به آن، احتیاج به کار کردن روی ذهنیتِ دانش آموزان و نسل آینده وجود دارد و اظهار می داند: نسل آینده ای که هم روستایی و عموم مردم را در برمی گیرند و هم مدیران آینده این کشور. مدیرانی که نگاه درست و واقعی به توسعه پایدار داشته باشند.

وی ادامه می دهد: مردمی که پی به ارزش واقعی میراث فرهنگی و محوطه های تاریخی ببرند و مطلع باشند که گنج و دفینه مسأله ای پوچ و واهی است و به راحتی به این دام نمی افتند.

او با اشاره به این که بیشتر آثار موجود در این موزه از کاوش هایی است که استادان دانشگاه تهران و مؤسسه باستان شناسی در نقاط مختلفی از ایران داشته اند، اظهار می نماید: از کاوش های دکتر شهمیرزادی و مجیدزاده در دشت قزوین تا کاوش های دکتر نگهبان در هفت تپه، دکتر ورجاوند در رصد خانه مراغه و کاوش هایی که در قره تپه سگزآباد صورت گرفته اند، آثارِ زیادی برای نمایش وجود دارد، بنابراین به اندازه کافی برای هدف مورد نظر ما یافته وجود دارد.

به گفته وی، از سوی دیگر همه اشیای موجود در مؤسسه باستان شناسی نیز شناسنامه دارند. تا کنون نیز روی آن ها مقالات و انتها نامه های زیادی کار شده و همه آنها تکمیل هستند.

وی درباره روند مطالعه و حفاظت این آثار نیز اظهار می نماید: آنالیز های اولیه توسط باستان شناس سایت انجام می شود و آن اثر تا زمانی که مطالعات آن انجام شود در اختیار باستان شناس در سایت باقی می ماند. پس از انتها کار در سایت نیز، همه اشیایی که ارزش موزه های دارند به میراث استان ها تحویل داده می شوند. اگر اشیای خاصی باشند و موزه ملی درخواست داشتن آن را داده باشد، نیز با توافق میراثِ استان بخشی از آن اشیا را به موزه ملی منتقل می نمایند، اما معمولاً بخش زیادی از یافته های کاوش چون اشیای مطالعاتی هستند در اختیارباستان شناس قرار می گیرد.

رئیس مؤسسه باستان شناسی دانشگا تهران تاکید می نماید: معمولاً آثاری که در مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران قرار دارند، بیشتر ارزش پژوهشی دارند نه ارزش مادی.

ده پهلوان، تمرکز اصلی مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران را روی محوطه هایی می داند، که استادان باستان شناس دانشگاه تهران در آن ها کاوش می نمایند و تاکید می نماید: از سوی دیگر 90 درصد تمرکز تا امروز در محوطه های دشت قزوین بوده است. اما اگر برای راه اندازی این موزه دچار خلاء باشیم، با توجه به قول سازمان میراث فرهنگی و مدیرکل محترم اداره کل موزه ها، می توانیم آثاری را به صورت امانی در اختیار بگیریم.

ایجاد موزه باستان شناسی دانشگاه تهران نیمه دوم سال 98 محمدرضا کارگر، مدیر اداره کل موزه های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اما به خبرنگاران می گوید: در جلسه شورای موزه های دانشگاه تهران، که مدتی قبل با رئیس دانشگاه تهران و مسئولان مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران برگزار گردید، قرار بر ایجاد موزه باستان شناسی تهران در این دانشگاه در نیمه دوم سال گذاشته شد.

وی ادامه می دهد: از گذشته، موقوفات دکتر افشاردر خیابان ولیعصر وقف دانشگاه تهران و گروه باستان شناسی بود که برای آموزش های کارگاهی و عملی میراث فرهنگی استفاده می شد، همچنین آثار کاوش های دانشجویان باستان شناسی به این مکان منتقل می شد، بنابراین این نقطه، یک موزه کوچکِ نمایشگاهی بیشتر برای خود دانشجویان بود.

banima.ir: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما